Hasan Âli Yücel.

Kimdir sol aydınların yere göğe sığdıramadığı, sağcı dindar muhafazakarların yerin dibine batırdığı Hasan Âli Yücel?..

***

Felsefe tahsil etmiş.

Öğretmenlik, müfettişlik, genel müdürlük yapmış.

Felsefe ve mantık üzerine kitap yazmış.

Başka?..

Tek parti/CHP yönetiminin yani İnönü’nün Milli Eğitim Bakanı.

Köy Enstitüleri’nin kurucusu…

Batı klasiklerini Türkçeye çevirtmiş.

Buraya kadar olanı, Hasan Âli Yücel’in, sol aydınların onur burçlarına dikilmesi için yeterliydi.

Sağcı dindar muhafazakârların da karalamaları için… 

Burada solcular tarafından beğenilmenin ya da sağcı dindar muhafazakârlar tarafından yerilmenin temel kriteri, Köy Enstitüleri’nin kurucusu olmasıydı.

***

Bilinmeyen tarafı neydi peki H.Ali YÜCEL’in?..

Ya da göz ardı edilen…

İslâm felsefesine ve tasavvufa aşinalığı vardı.

Zira çocukluğunda Mevlevi olan babasıyla Yenikapı Mevlevihânesi’ne gitmişliği vardı.

Küçük yaşta başına sikke giydirilerek derviş yapılmıştı.(1)  

Başka:

İslâm Ansiklopedisi onun zamanında yayın hayatına başladı.

Şark klâsiklerini de o yayınlatmıştı bakanlığı zamanında.

Meselâ Mevlâna’yı.

Farabi’yi meselâ.

İbn Arabi’yi...

İbn Haldun’u.

Taberi’yi.

Suhreverdi’yi.

Hafız’ı.

Sadi’yi.

Firdevsî’yi. ve daha nicesini.  

***

Orhan Şaik Gökyay…

Türkçülük-Turancılık suçlamasıyla “tabutluk” diye tabir edilen bölümde tutukludur.

Milli Şef dönemidir. Ve Hasan Âli Yücel de milli şefin Milli Eğitim Bakanı.

Bir gün resmi kıyafetli bir ziyaretçisi gelir Orhan Şaik Hoca’ya elinde dosya içinde bir kitapla:

“Beni Maarif Vekili H.Âli Yücel gönderdi.” der. Kitap, Keykâvus’un Kâbusname’sidir.

“Bunu ancak Orhan Şaik Hoca yayına hazırlayabilir. Yalnız bu çalışmanın Reis-i cumhur’un kulağına gitmemesi gerekiyormuş.” der.

***

Mehmet Dede, Konya Mevlana Dergâhı’nda görevlidir. Konya Kültür Müdürü gelerek, emekli edildiğini söyler. Ömrünü Mevlevi dergâhlarında çile çekerek geçiren Dede’nin gidecek bir yeri ve kimsesi yoktur.

Gençliğinde Yenikapı Mevlevihânesi’nde mukabeleye katılan H.Âli YÜCEL de Milli Eğitim Bakanı’dır o sıralar.

Ve gece rüyasında Mevlana Hazretleri ona: “Hasan, benim dervişimi koru.” der. H.Âli YÜCEL ertesi gün Konya Kültür Müdürü’nü arayarak derviş Dede’nin dergâh’ta kalmasını sağlar. (2)

***
Şimdi bu bilgilerden sonra sağcı muhafazakârlar H.Ali Yücel’i sever mi bilmem!

Ya da sol aydınlar H.Âli YÜCEL’e mesafelenirler mi?!

***

Anlaşılıyor ki Hasan Âli YÜCEL, tek ayak üzerinde yürümeyen bir bilgeymiş.

“Dün”ü ve “bugün”ü olan biri…

Yani iki ayağı üzerinde duranlardan...

Hem “sağ”, hem “sol” ayağı üzerinde duranlardan.

Durabilenlerden…

Ne demiştik, iki ayak dengedir.

Dengede olma halidir.

Ne diyelim, Allah bizi iki ayağı üzerinde dengede olanlardan eylesin.

(1)     Geçtiğim Günlerden H.Â.Yücel, İstanbul. İletişim Yay., 1990 Say. 48

(2)     “Hasan Âli yazılarına önemli zeyl”, Dergâh, sayı: 84, şubat 1997

NOT: Bu yazının hazırlanmasında Prof. Mustafa KARA’nın, Biraz Yakın Tarih Biraz Uzak Hurafe adlı kitabından istifade edilmiştir.