Bir arkadaşım anlatıyor:

“Kapadokya’ya yaptığım gezide bir büfenin önünde durduk.

Alış-veriş yapacağız. Kalabalık bir grubuz. Hep birden büfenin önüne doluştuk.

Herkes kendi işini görmenin derdinde!

Birbirini itenler…

Satıcıya bağırarak fiyat soranlar…

Pazarlık yapanlar…

Satıcı tek… Hangi birimize cevap vereceğini bilmiyor.

Doğu toplumlarına has bir curcuna

Hemen arkamızda, İngiliz turistleri taşıyan bir tur otobüsü durdu.

Otobüsten inenler de büfeye yöneldiler.

Ancak tek sıra halindeler. Ve sakinler…

Büfenin önündeki “karmaşanın” bitmesini “alaycı” gülümsemeyle ve “sabırla” izliyorlar.

Çok utandım.

Biz büfenin önünden çekildik.

İngiliz turistler “öğretilmiş bir terbiyeyle” büfeye yaklaştılar.

Yine tek sıra halindeler…

rahat ve telaşsız…

Onları böyle davranmaya itenin nasıl bir terbiye, ahlak ya da medeniyet tasavvuru olduğunu düşündüm.”

***  

Biz küçüklükten böyle yetişiyoruz.

Yetişmiyoruz… yetiştiriliyoruz…

Nasıl mı?

Kantin katında nöbetçiyim.

Teneffüs zili çaldı.

Çocukların kantinin bulunduğu bodrum katına öyle bir inişleri var ki.

Merdivenlere aşağı “uçarcasına…”

çığlık çığlığa…

“esaretten” kurtulmuş gibi…

Bir birini geçmek isteyenler… birbirini itenler… vs.

Nöbetçi öğretmen müdahale etmezse kimsenin sıraya geçme, kuyruk oluşturmaya niyeti yok.

Gücü gücü yetene… bağlıklar… çığlıklar…

Alışverişe değil de maça gelmiş gibiler. Ya da kavgaya…

Her halimiz böyle gerçi. Milli hasletimiz olmuş karmaşa. gürültü. kuralsızlık.

Öğrencileri kuyruğa sokuyorum. Upuzun bir kuyruk oluşuyor.

Gerilerden genç bir anne geliyor kantine doğru elinde çocuğuyla.

Şimdi moda bu! Anneler ellerinde çocuklarıyla sınıflara kadar giriyorlar onca ikaza rağmen.

Kuyruğun en önüne geçiyor anne. Elinden tuttuğu kızı, kuyruğun gerisindeki arkadaşına el sallıyor gülümseyerek.

Anne eğiliyor tezgâha, tam isteyecek isteyeceğini ya da bir şey soracak müdahale ediyorum. Sonuçta sırada bekleyen çocukları geciktiriyor.

Kendisinin de sıraya geçmesi gerektiğini söylüyorum.

Bayan velinin bana bir küfretmediği kalıyor!

Ben kim oluyor muşum!? Onu uyaramazmışım. vs.

İlk defa “şişiyorum!” Konuşamıyorum. Cevap veremiyorum. Veremiyorum değil, vermiyorum. Edeben...

Zira bir bayanla o “seviyede” bir konuşma kültürüne sahip değilim.

Peki öğretmenler böyle bir durumda öğrencilerin arasına karışıp, kuyruğa giriyorlar mı?!

İstisnalar hariç hayır!

***

Şehir meydanında Orman İşletmesi çam fidanı dağıtıyor.

İnsanlar adeta birbiri çiğniyor fidan almak için.

Yine bağlıklar… çığlıklar… itişenler… sıkışanlar arada…

Aldığı çamı bir yere saklayıp, bir başkasının “hakkı” çam fidanını kendine almak için tekrar kalabalığın içine dalanlar…

Ve en sonunda ellerinde ikişer, üçer çam fidanıyla evinin ve hatta ikindi namazını kılmak için camiinin yolunu tutanlar gönül rahatlığıyla!..

***

Bir kandil gecesi.

Camiden çıkanlara kandil simidi/çöreği ikram ediliyor.

İkişer, üçer alan yetişkinler!..

Adeta yağmalıyorlar!

Tezgâhtaki simitlerin camiyi doldurmuş onca cemaate, hatta çocuklara yetmeyeceğini düşünmeden…

Tabi yetmiyor simitler, çörekler.

Hevesi kursağında kalıyor özellikle çocuk cemaatin.

***

Biz yetişkinlerin hamlığına, çiğliğine, çıkarcılığına bakınca bir şey diyemiyoruz çocuklara.

Biz büyükler onları “çıkarcı” yapıyoruz.

Bizden öğreniyorlar her şeyi:

kuralsızlığı… haksızlığı… hukuksuzluğu… saygısızlığı…