Yap-boz, bir keyfiyeti de ima eder.
Eğlenceyi yani.
Bir tür oyundur.
Hoşça vakit geçirmeye dair.
***
Belki de bir provasıdır sahici olanın.
Bir gerçekliğin inşasının, olabilirliğinin sınandığı, denendiği...
Bir beyin jimnastiği...
Bir ihtimaller dünyası...
Sonsuz çeşitlilik...
Sonsuz çeşitlilikten ya da farklılıklardan bir "ahenk" yaratma, anlamlı birlikler, birliktelikler, bütünlükler inşa etme imkânı...
***
Eğer biz yetişkinler, yüzlerce, binlerce birbiriyle bağlantısı yokmuş gibi görünen farklı nesnelerden "anlamlı bütünler" çıkarmayı başarabilseydik çocukluğumuzun yap-boz oyunlarında, bu ülkede bir "ahengi" de üretmiş olurduk.
***
Ahenk... uyumluluk yani.
Farklı olanların anlamlı bir "bütünlük" oluşturması hali...
Aykırıymış gibi duranın bütün içinde anlam kazanması durumu.
Eklemlenebilme...
kendinden "farklı" olanın içinde bir değer üretme kendine ve eklemlendiği bütüne...
***
Çocukluklarında yap-boz oyunu oynamayanlar, bir biriyle ilgisi yokmuş gibi duran farklı nesnelerden ahengi içinde barındıran bir "bütün" oluşturamayanlar, yetişkinlerin dünyasını da inşa edemiyorlar sanki.
***
Bütün...
tek olanların, tek tek olanların, tekliklerin bir arada olma hali...
Teklik, biriciklik farklılıklar üzerinden elde edilen bir kimliktir.
Ve "bütün", farklı teklerin, tekliklerin biraradalığıdır.
Toplum gibi..
Toplum da bireylerin bir arada olması halidir.
Birey kendine farklılıkları üzerinden bir kimlik üretir.
Bu kimlikle varolur toplum içinde...
Farklılıklarıyla... farklılıklarını koruyarak...
Bütünü yani toplumu bozmadan...
Hem kendi kimliğini koruyarak, hem toplumun kimliğine bir katkı sunarak.
Zaten toplum da kendi kimliğini, kendini meydana getiren bireylerin farklılıkları üzerinden oluşturacaktır.
***
Problemimiz, toplumumuzu tanımamakla, tanıyamamakla, tanımlayamamakla ilgili.
Sürekli tartışma ve çatışma halinde oluşumuz, toplumun "farklı" bireylerden oluşmuş olduğunu hazmedemeyişimizdendir.
Bireyleri "bir" ve "aynı" sayma arzusunun "toplum olma" fıtratına aykırı olduğunu görmüyoruz.
Yap-boz oyunundaki "parça-bütün" ilişkisi sezemeyince "birey-toplum" ilişkisini de anlayamıyoruz.
***
İnsan kendi anlamını iç çelişkilerinden üretir.
Sevap, günahla mümkündür.
Günahtan kaçmanın adıdır sevap.
Sevabı ancak günahla tarif edebiliriz o yüzden.
Paylaşmanın hazzını da cimri yanımızla girdiğimiz mücadeleden üretiriz.
Bu nedenle güzel, ancak çirkinin varlığıyla mümkündür.
Cennetin var olması, cehennemin varlığı üzerinden gerekçelendirilir.
Cennette olmamız, cehennemden kaçış öykümüzdür aslında.
***
Sonuçta her "var", kendi iç zıtlıkları üzerinden "görünür" ya da "hissedilir" olur.
Toplum da kendi "iç zıtlıkları", çelişkileri, farklılıkları üzerinden var olacaktır.
Bu "iç zıtlıkların", çelişkilerin, farklılıkların öznesi de insandır hiç kuşkusuz.
İnsanların sahip olduğu inanç, itikat, ideoloji farklılıkları, inşa edilen toplumun iç çelişkilerini oluşturur.
Toplum olma başarısı, bu farklılıkların yok edilmesi ile değil bir arada yaşatılabilmesi ile mümkün olacaktır.
Yani homojenize edilmiş bir toplum tasavvurunun, toplumu oluşturan bireylerin farklılıklarını ortadan kaldırdığını, onları "bir" ve "aynı" yaptığını görmeliyiz.
"Bir" ve "aynı" olmak, tek tek kişiliğimizin, kimliğimizin ortadan kalkması yani kimliksizleşmemiz anlamına gelir ki bu tam bir yok oluştur.